Królowie i arystokracja Francji zmienili styl życia po wojennych ekspedycjach na Półwysep Apeniński. Ich zamczyska nie spełniały już funkcji militarnej. Włoskie wzorce podpowiadały, że potęgę, przed którą uginają się kolana, lepiej uwidacznia elegancja i przepych rezydencji. I tak na południe od Paryża, w dolinie Loary, zwanej ogrodem Francji, importowani architekci wznieśli w nieznanym dotąd stylu nowe siedziby i przebudowali stare. Na włoską lekkość nałożyło się francuskie esprit, masywność miejscowego budulca i tradycje lokalnych rzemieślników. W Chambord, wśród lasów (dziś do zamku przylega olbrzymi rezerwat zwierząt), do 1519 r. znajdował się skromny zamek myśliwski. Wówczas Franciszek I postanowił z królewskim rozmachem zbudować tu wspaniały pałac. Mimo wysiłków Domenica da Cortony nadania budowli włoskiego stylu powstała imponująca bryła O daleka od lekkości. To największy wśród pałaców doliny Loary. Ma 440 pomieszczeń, mnóstwo wież, wieżyczek, kominów. Otacza go 34-kilometrowy mur. Franciszek I pragnął ową rezydencją olśnić cesarza Karola V i zapewne swój cel osiągnął. O królu mawiano: On zawsze poluje, raz na zwierzynę, raz na kobiety. Tu polował głównie na zwierzynę, choć panie często podziwiały z tarasów sukcesy myśliwskie. Franciszek I chciał być zapamiętany jako wielki budowniczy. Odwiedzający zamek nie mogą o tym zapomnieć: herb króla (salamandra) pojawia się tam 700 razy. By zaszczepić włoską sztukę na francuskim gruncie, król sprowadził nad Loarę samego Leonarda da Vinci. Włoski geniusz zaprojektował w Chambord klatki schodowe : wchodzi się po jednej, a schodzi po ich drugiej spirali. Mieszkał i zmarł w Amboise, w niewielkiej rezydencji Cios Lucś. W willi znajduje się muzeum pełne modeli i rysunków przeróżnych wynalazków wielkiego Leonarda. Chambord miał w swojej długiej historii także polski epizod. Ludwik XV podarował zamek swojemu polskiemu teściowi. Królewski gest pozwolił... utrzymać Stanisława Leszczyńskiego z dala od Wersalu. Zdetronizowany król Polski władał Chambord w latach 1724-1733.


W XVI w. powstał zamek w Blois, wzorzec francuskich pałaców: na planie podkowy, z dziedzińcem od frontu i ogrodem z tyłu. Rozbudowany został ze średniowiecznej siedziby książąt orleańskich i hrabiów Blois przez Ludwika XII, ale każdy kolejny władca pozostawił tu świadectwo swojej bytności. Przeplatają się w Blois herby (salamandra i lilie) oraz style: od strzelistego gotyku przez ażurowy renesans po chłodny styl klasycystyczny. Komnata Katarzyny Medycejskiej - ze zmyślnie ukrytymi w boazerii skrytkami na biżuterię, dokumenty i... trucizny 1 czy wielkie płótno obrazujące morderstwo i królewską intrygę w Salle des États nie są pogodną inspiracją. Przestraszony potęgą rodu de Guise jej syn Henryk III Walezy (był również królem Polski) zwołał do Blois stany generalne, by przekonać się, że większość... popiera jego rywala. Królewscy siepacze dopadli księcia Henryka I de Guise w zamkowych korytarzach i zasztyletowali. Jego brata, kardynała Ludwika de Lorraine zamordowali dzień później w więzieniu. A siłą sprawczą zamachu na przedstawicieli najpotężniejszego rodu Francji była Katarzyna Medycejska, królowa matka.

Trzeba przyznać, że nie miała ona łatwego życia. Jej mąż, Henryk II, nad towarzystwo żony przedkładał tatę z Dianą de Poitiers. Faworyta otrzymała od króla uroczy zamek Chenonceaux nad rzeką Cher , wzniesiony w 1515 r. dla Catherine Briçonnet na fundamentach starego młyna. Diana przydała siedzibie wdzięku, spinając rzekę arkadowym mostem służącym za zamkową galerię. Po śmierci Henryka II w 1559 r. Katarzyna Medycejska odebrała kochance męża pełne wspomnień miłosne gniazdko (dała jej w zamian Chaumont) i dokończyła przebudowę, pieczętując zamek swoimi herbami. W Chenonceaux mieszkała przez rok (do wyjazdu I Francji w 1560 r.) 17-letnia Maria Stuart po nagłej śmierci swego młodocianego małżonka Franciszka II. A nowe życie (przede wszystkim kulturalne) tchnęła w XVIII w. w tę kobiecą rezydencję Madame Dupin. Przyjmowała nad rzeką Cher takie osobistości, jak Woltera, Monteskiusza, Rousseau.

Zobacz także temat: Mont Saint Michel opis miejsca