Formalnie skarb jako całość istnieje od 1527 roku. W owym czasie umęczony przez pomór oraz hiszpańskie i francuskie wojska Neapol zdecydował zawołać swego patrona św. Januarego (San Gennaro) o pomoc. Stworzono kaplicę wotywną do gromadzenia w niej darów. W krótkim czasie się zapełniła, więc obok miejscowej katedry zbudowano nową, większą, by pomieściła wszystkie wota.
Legendarny skarb, który gromadzony był przez wieki, składa się z przedmiotów podarowanych przez władców i wiernych jako wyraz czci dla świętego, który żył na przełomie III i IV wieku. Ciekawe że w kolejnych wiekach skarbowi nigdy nie zagroziły żadne wojny, okupacje, częste zmiany dynastii. Zachował się w nienaruszonym stanie przez nikogo nie złupiony.
Okazy ze skarbu świętego Januarego, uważanego za największy i najcenniejszy na świecie, wystawiono jednocześnie w sześciu muzeach Neapolu, którego ten święty jest patronem. To pierwsza taka ekspozycja części skarbu. Niektórych eksponatów nigdy nie pokazywano. Jednym z symboli jego bogactwa jest wystawiana obecnie mitra ze srebra i złota wysadzana 3890 klejnotami, wśród których jest 3328 diamentów. Eksperci nie mają wątpliwości, iż jest to jeden z najcenniejszych przedmiotów na świecie.
Wyjątkowa wystawa w historycznym centrum miasta pod nazwą "Cuda skarbu świętego Januarego. Kamienie pobożności" jest czynna do 12 czerwca. Z łącznej liczby 21620 eksponatów wystawiono jedynie 150. Również są wśród nich takie, które na stałe przechowywane w sejfie bankowym. W neapolitańskich muzeach wystawiono między innymi pochodzące z początku XIV wieku, ozdobione klejnotami, popiersie świętego. Jest wykonane ze złota i podarowane przez Karola Andegaweńskiego. Zaprezentowano też przywiezioną do Neapolu na prośbę Napoleona monstrancję (naczynie liturgiczne) bogato zdobioną rubinami. To bardzo niezwykły eksponat, gdyż cesarz, który z całego terytorium Włoch wywiózł najpiękniejsze dzieła sztuki, z Neapolu nie tylko niczego nie zabrał, ale wydał polecenie przekazać miastu ten przepiękny dar. Zarówno są srebrne świeczniki wysokości ponad 2 m, rzeźby ze srebra i złota oraz wykonany w 1305 r. relikwiarz z krwią świętego.
To jedyna taka na świecie, zupełnie nie naruszona, kolekcja dzieł sztuki, przedmiotów sakralnych oraz oszacowanych w tysiące najszlachetniejszych kamieni. Jej wartość jest wyższa niż wartość skarbca carów czy klejnotów brytyjskiej rodziny królewskiej. Potwierdziły to zakończone w 2010 r. trzyletnie ekspertyzy. Zdaniem specjalistów nic nie może równać się z tym skarbem, przede wszystkim dlatego, że jest on po prostu niełatwy do oszacowania