Olsztyn - Warmia
: 19 maja 2010 10:06
Wbrew pozorom należy uściślić, bo Olsztyn istnieje jeszcze na południowym-zachodzie kraju. Warmiński powstał z pruskiego Allenstein, śląski z Holsztyna, ale efekt taki sam i mylący.
Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1334, kiedy to Henryk von Luter założył w zakolu rzeki Łyny drewniano-ziemną strażnicę puszczańską, nadając jej nazwę Allenstein (Gród nad Łyną, Alna znaczy "łania", to pruska nazwa Łyny). Prawa miejskie oraz nazwę "Allenstein" (dla Polaków był to Holstin, a później Olstyn, ale wymawiano tę nazwę tak jak dzisiaj – Olsztyn) zostały nadane 31 października 1353 roku przez diecezjalną Kapitułę Warmińską. Zasadźcą i pierwszym burmistrzem miasta był Jan z Łajs.
Jeszcze przed nadaniem praw miejskich – w 1347 roku – w miejscu strażnicy drewniano-ziemnej rozpoczęto budowę zamku, którą ukończono w 1353. W późniejszych wiekach zamek był wielokrotnie przebudowywany. W drugiej połowie XIV wieku (lata 1370-1380) wzniesiono kościół pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła, który uchodzi za jeden z najwybitniejszych przykładów gotyku ceglanego w Polsce.
W Olsztynie w XVI w. administrował Mikołaj Kopernik, który przygotował skutecznie olsztyński zamek do obrony przed spodziewanym atakiem Krzyżaków (1521).
3 lutego 1807 w Olsztynie zatrzymał się cesarz Francuzów – Napoleon Bonaparte.
W kwietniu 1886 roku ukazał się pierwszy numer "Gazety Olsztyńskiej", polskiego pisma wydawanego bez przerwy do 1939 roku przez rodziny Liszewskich i Pieniężnych. Obecnie nadal jest wydawane.
Po 1945 roku Olsztyn stał się stolicą województwa, najpierw olsztyńskiego (największego w Polsce), potem warmińsko-mazurskiego.
Najważniejsze zabytki:
- gotycki zamek kapituły warmińskiej z II połowy XIV w.,
- fragmenty murów miejskich z Bramą Wysoką (Górna Brama) z XIV w.,
- XIV-wieczna konkatedra pw. św. Jakuba (bazylika mniejsza),
- Stary Ratusz (wzniesiony w XIV w., po pożarze odbudowany w latach 1623-1624),
- Kościół św. Wawrzyńca z XIV w. (w dzielnicy Gutkowo),
- Kaplica Jerozolimska z 1565 r.,
- secesyjna zabudowa ul. Dąbrowszczaków,
- neogotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1901-02,
- neogotycki kościół ewangelicko-augsburski z lat 1876-99,
- pseudogotycka kaplica cmentarna, obecnie cerkiew prawosławna z 1904 r.,
- wiadukt kolejowy w przełomie Łyny (XIX w.),
- Dom Polski (XIX w.),
- gmach I LO im. Adama Mickiewicza z II połowy XIX w.,
- cmentarz żydowski z domem pogrzebowym, zaprojektowany przez Ericha Mendelsohna.
źródłem wydatnie była Wikipedia
olsztyński zamek
Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z roku 1334, kiedy to Henryk von Luter założył w zakolu rzeki Łyny drewniano-ziemną strażnicę puszczańską, nadając jej nazwę Allenstein (Gród nad Łyną, Alna znaczy "łania", to pruska nazwa Łyny). Prawa miejskie oraz nazwę "Allenstein" (dla Polaków był to Holstin, a później Olstyn, ale wymawiano tę nazwę tak jak dzisiaj – Olsztyn) zostały nadane 31 października 1353 roku przez diecezjalną Kapitułę Warmińską. Zasadźcą i pierwszym burmistrzem miasta był Jan z Łajs.
Jeszcze przed nadaniem praw miejskich – w 1347 roku – w miejscu strażnicy drewniano-ziemnej rozpoczęto budowę zamku, którą ukończono w 1353. W późniejszych wiekach zamek był wielokrotnie przebudowywany. W drugiej połowie XIV wieku (lata 1370-1380) wzniesiono kościół pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła, który uchodzi za jeden z najwybitniejszych przykładów gotyku ceglanego w Polsce.
W Olsztynie w XVI w. administrował Mikołaj Kopernik, który przygotował skutecznie olsztyński zamek do obrony przed spodziewanym atakiem Krzyżaków (1521).
3 lutego 1807 w Olsztynie zatrzymał się cesarz Francuzów – Napoleon Bonaparte.
W kwietniu 1886 roku ukazał się pierwszy numer "Gazety Olsztyńskiej", polskiego pisma wydawanego bez przerwy do 1939 roku przez rodziny Liszewskich i Pieniężnych. Obecnie nadal jest wydawane.
Po 1945 roku Olsztyn stał się stolicą województwa, najpierw olsztyńskiego (największego w Polsce), potem warmińsko-mazurskiego.
Najważniejsze zabytki:
- gotycki zamek kapituły warmińskiej z II połowy XIV w.,
- fragmenty murów miejskich z Bramą Wysoką (Górna Brama) z XIV w.,
- XIV-wieczna konkatedra pw. św. Jakuba (bazylika mniejsza),
- Stary Ratusz (wzniesiony w XIV w., po pożarze odbudowany w latach 1623-1624),
- Kościół św. Wawrzyńca z XIV w. (w dzielnicy Gutkowo),
- Kaplica Jerozolimska z 1565 r.,
- secesyjna zabudowa ul. Dąbrowszczaków,
- neogotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1901-02,
- neogotycki kościół ewangelicko-augsburski z lat 1876-99,
- pseudogotycka kaplica cmentarna, obecnie cerkiew prawosławna z 1904 r.,
- wiadukt kolejowy w przełomie Łyny (XIX w.),
- Dom Polski (XIX w.),
- gmach I LO im. Adama Mickiewicza z II połowy XIX w.,
- cmentarz żydowski z domem pogrzebowym, zaprojektowany przez Ericha Mendelsohna.
źródłem wydatnie była Wikipedia
olsztyński zamek